از دندانپزشک بپرس!

در افراد مسن بوی بد دهان به سبب تغییرات متابولیک و سایر علل نظیر کم‌آبی بدن‌، کاهش مقاومت به عفونت، کاهش اشتها و غیره وجود دارد. از طرفی با گذشت سن احساس تشنگی در افراد کم تر ایجاد می شود. اما این به معنی کم شدن نیاز بدن فرد به نوشیدن آب نیست.

برای کاهش این عارضه، می بایست افراد مسن برنامه ای جهت نوشیدن آب داشته باشند و روزانه حد اقل یک و نیم لیتر آب بنوشند. چه احساس تشنگی بکنند یا نکنند. برنامه و وعده های غذایی افراد مسن نیز می بایست منظم و سر وقت باشد.

مصرف برخی داروها مانند ایزوسورباید و آنتی هیستامین ها و آمفتامین ها و آرام بخش ها و … (که به مقتضای سن و افزایش بیماری ها در افراد مسن معمول است) نیز باعث خشکی دهان و کاهش بزاق (که عمل شستشوی خود بخودی حفره های دهان را انجام می دهد) می شود.

مقاله مستقلی در زمینه بوی بد دهان نوشته ام امیدوارم با مراجعه به آن، بتوانید مشکل خود را حل کنید.

با توجه به عکسی که از دندان های خود فرستاده اید، انجام جرم گیری نه تنها لازم بلکه ضروری است. تصور نادرستی که در بین افراد شایع است این است که جرم گیری به دندان آسیب می رساند. اما واقعیت این است که اگر جرم دندان وجود داشته باشد، انجام جرم گیری بسیار بهتر از جرم گیری نکردن است.

باز بر خلاف تصور عامه، جرم دندان به رنگ دانه های روی دندان اطلاق نمی شود. بلکه توده زرد یا قهوه ای رنگ سختی است که بیشتر در محل التقای دندان و لثه تشکیل می شود و وجود آن به مرور باعث ایجاد تحلیل در لثه و آسیب به دندان می شود. برای سفید تر کردن دندان هایتان (البته بعد از جرم گیری و بروساژ)، روش بلیچینگ را پیشنهاد می کنم.

البته از ظاهر دندان های شما بر می آید که دندان های شما دچار پدیده فلوئوریزیس است. در صورتی که کودکی تان را در شهر های جنوبی یا مرکزی کشور گذرانده اید می توان حدس زد که ناشی از آب منطقه باشد. متاسفانه روش بلیچینگ در کسانی که دندان های شان از پدیده فلوئوریزیس رنج می دهد، به خوبی دندان های دیگر جواب نمی دهد.

اما با جرم گیری و بروساژ می توانید رنگ اولیه دندان های خود را بیابید و لبخندتان به میزان قابل توجهی اصلاح می شود.

در ضمن رنگ های زرد ناشی از مصرف سیگار و چای و …، با مسواک زدن منظم و نیز بروساژ قابل رفع است و جرم دندان به حساب نمی آیند.

خمیر دندان در اصل ماده ای مکمل مسواک است و به تنهایی تاثیر چندانی در پاک کردن دندان ها ندارد. بسته به وضعیت و محیط دهان هر کس، استفاده از خمیر دندان خاصی در مواقعی به خمیر دندان های دیگر برتری دارد.

خمیر دندان های ژله ای به واسطه رنگ و طعم بهتر، غالبا ابزار تشویقی خوبی برای مسواک زدن بچه هاست. همچنین افرادی که حساسیت به طعم و کف خمیردندان های دیگر دارند نیز از خمیردندان های ژله ای از آن نوعی که شما گفتید استفاده می کنند. در حالت کلی، اگر احساس می کنید که روش مسواک زدن تان درست است اما خمیر دندانی که مصرف می کنید به اندازه کافی احساس تمیز و خوش بو بودن محیط دندان تان را به شما نمی دهد، آن را عوض کنید. از خمیر دندان های فلوراید دارد و خمیر دندان های استاندارد استفاده کنید.

دهان شویه کلر هگزیدین یک دهان شویه ضد باکتری است و در درمان عفونت های لثه ای و دهانی استفاده می شود و مانند آنتی بیوتیک ها جنبه ی درمانی دارد. این دهان شویه، حتما باید با تجویز پزشک و در مدت زمانی خاصی مصرف شود. استفاده بیش از حد مجاز و خود سرانه این دارو، ممکن است باعث ایجاد اثرات جانبی مانند مقاوم شدن باکتری ها و نیز از بین رفتن باکتری های مفید محیط دهان شود.

بوی بد دهان به تنهایی یک بیماری نیست بلکه علامت بیماری های مختلف است. برای رفع آن می باید بیماری علت ایجاد بوی بد دهان را شناسایی کرد. با حذف این عوامل و اصلاح ناهنجاری‌های موجود و رفع علت، بوی بد نیز از بین خواهد رفت. استفاده از دهان‌شویه‌ها علاوه بر موقت بودن اثر، ممکن است بیماری را نیز از دید پزشک مخفی دارد.

ممکن است بوی بد به دلیل بودن دندان پوسیده در دهان (مثلا دندان عقل پوسیده یا پوسیدگی بین دندانی) یا مشکلات لثه ایجاد شود.

جدا از بوی بد دهان بر اثر عوامل موقت مانند بوی بد دهان صبحگاهی یا گرسنگی یا خستگی و ضعف، و دلایل عمومی دیگر مانند نوع تغذیه و عادت غذایی و نیز عدم رعایت بهداشت دندان و دهان، برخی بیماری ها نیز باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند. بزرگ بودن لوزه، بیماری های سینوس و حلق، آبسه ریه، اختلالات گوارشی، دیابت، کمبود ویتامین و بیماری هایی که سبب تب می شوند نیز از علت های بوی بد دهان می تواند باشد.

در دیابت بوی استون در هوای بازدم به مشام می‌رسد. در نارسایی کلیه بوی شبیه آمونیاک و در سیروز کبدی بوی کیک گندیده به مشام می‌رسد.

استفاده از برخی داروها مانند ایزوسورباید، آنتی هیستامین ها، آرام بخش ها و … باعث کاهش تولید بزاق و کاهش شست و شوی خود به خودی حفره دهان و ایجاد بوی بد دهان می شوند.

در زمینه بوی بد دندان مقاله مستقلی تهیه کرده ام که در پایگاه اینترنتی رسمی من موجود است و در روزنامه اعتماد نیز با عنوان (نفس هایی که خوشبو نیستند) منتشر شده است. امیدوارم با مراجعه به آن و بررسی موضوع، علت را بیابید.

لکه های زرد روی نقاطی از دندان ها، جرم دندان است که به مرور زمان تشکیل شده اند و امری غیر طبیعی نیست. این لکه ها با جرم گیری پاک می شوند. می توان با رعایت موارد بهداشتی، از تشکیل جرم دندان جلوگیری کرد و آن را به تعویق انداخت.

نوشته اید که با جرم گیری رنگ دندان تان راضی کننده است. با این حساب رنگ طبیعی دندان تان زرد نیست و زرد شدن آن به دلایل دیگر است. به نظر می رسد روش مسواک زدن تان درست نباشد. با مراجعه به آرشیو روزنامه یا سایت اینترنتی من، روش ِ درست ِ مسواک زدن را بخوانید و اشکالات مسواک زدن خودتان را بر طرف کنید. از خمیر دندان و مسواک مرغوب و مناسب استفاده کنید. مسواک زدن تان را منظم کنید. به نظر می رسد با رعایت این موارد، تغییر رنگ دندان هایتان کم تر شود. استعمال زیاد دخانیات و چای و مواد رنگی نیز باعث زرد شدن دندان می شود.

 همان طور که اشاره کردید، رنگ طبیعی دندان های شما زرد است. جرم گیری و بروساژ، رنگ گرفتگی های سطحی دندان را از بین می برد و در دندان هایی مانند دندان شما، رنگ آن را سفید نمی کند. روش های مختلفی که گفتید درست است. اما برخلاف آن که فکر می کنید، بلیچینگ، هزینه زیادی ندارد. از طرفی بهتر است که اینگونه درمانها با مشورت و زیر نظر دندانپزشک انجام شود. در مورد دستگاهی که اشاره کردید اطلاع و نظر خاصی ندارم اما به نظر می رسد خرید دستگاهی که کاری مانند لیزر انجام می دهد، برای یک بار مصرف کردن زیاد مقرون به صرفه نباشد.

در روشی از بلیچینگ، حضور در مطب تنها برای گرفتن قالب از دندان ها لازم است. پس از آن (تری) دندان به همراه مواد مربوطه و روش و دوره مصرف طبق نظر دندان پزشک در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

پس از سفید کردن می توانید از لامینیت استفاده کنید. توضیح این نکته ضروری است که هر گونه ترمیم یا لمینیت یا روکش، با روش بلیچینگ تغییر رنگ نمی دهد. یعنی اگر قصد انجام چنین کاری دارید، آن را به بعد از بلیچینگ و دست یافتن به رنگ دلخواه موکول کنید.

کسانی که به دلیل قرار گرفتن سیم ارتودنسی، امکان نخ کردن از بالا ندارند می توانند با مشورت دندان پزشک، از نخ دندان های ویژه استفاده کنند. همچنین مسواک های بین دندانی و مسواک های مخصوص اورتودنسی در بازار موجود است که سر آن مانند برس های گرد است و می توان با آن ها سطح و بین دندان هایی که با سیم ارتودنسی پوشیده شده را تمیز کرد. تاجایی که من اطلاع دارم Oral-B در این زمینه ست مخصوص مسواک و نخ دندان Interdental عرضه نموده است.

نکته مهم این که سیم اورتودنسی مدت زیادی بر روی دندان ها می ماند و در خلال این مدت رعایت جدی و دقیق تر بهداشت دندان و دهان ضروری است. که مبادا ردیف کردن دندان ها، در درازمدت باعث پوسیده شدن سطح دندان گردد.

همین که تا این سن هیچ پوسیدگی و عارضه دندانی نداشته اید نشان دهنده رعایت صحیح و مناسب بهداشت دندان و دهان است. تبریک می گویم. با این حساب این شما هستید که باید به اطرافیان تان از تجربه های موفق تان در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان آموزش دهید. با اوصاف شما از دهان و دندان تان، توصیه می کنم از خمیر دندان های ضد جرم به ویژه از برند های متفرقه استفاده نکنید.

اساسا خمیردندان های معروف به ضد جرم برای افرادی است که به دلیل رژیم غذایی خاص یا استفاده از دخانیات، جرم و رنگ دندان زیاد دارند، یا ترشح زیاد بزاق آن ها باعث تشکیل جرم می شود. ترکیبات این گونه خمیردندان ها سایندگی بیشتری دارند و در مواقع غیر ضروری، نیازی به استفاده از آن نیست.

از خمیر دندان های فلوراید دار معمولی استفاده کنید.

برای بعضی ها مسواک زدن (به ویژه در اول صبح)، باعث تحریک گلو و سرفه و … می شود. در این مواقع، مدتی بدون خمیر دندان مسواک بزنید. پس از رفع این حالت و در ساعت هایی از روز که این حساسیت کم تر است، می توانید دوباره با خمیردندان مسواک بزنید. می توانید از مسواک هایی با سر کوچک تر یا مسواک های برقی استفاده کنید. اگر سیگار می کشید، ممکن است گلویتان حساس شده باشد. مصرف آن را کاهش دهید. یا بالا غیرتا اصلا نکشید

من استفاده از خلال دندان را توصیه نمی کنم. استفاده از خلال دندان، به هیچ عنوان جای گزین مناسبی برای نخ دندان نیست. و استفاده از آن باعث از بین رفتن لثه و دندان در ناحیه بین دندانی می شود. اما سعی کنید همیشه از نخ دندان استفاده کنید.

البته شما اعلام کرده اید که توجیه پذیر نیستید اما برای اطلاع سایر خوانندگان عرض می کنم که مسواک قادر به تمیز کردن سطوح بین دندانی نیست و استفاده از نخ دندان این نقیصه را از بین می برد. سعی کنید از نخ دندان مرغوب و استاندارد استفاده کنید. استفاده از نخ دندان های متفرقه یا استفاده از نخ خیاطی به جای نخ دندان، باعث آسیب به لثه و دندان خواهد شد.

مضافا این که در بعضی مسائل مانند مسائل دشوار فنی و پزشکی، نیازی نیست که یک فرد متخصص به زبان ساده (غیر فنی) بتواند یک فرد غیر متخصص را قانع و توجیه کند. و این توجیه نشدن دلیل بر استنکاف نمی تواند باشد. و صرفا اعتماد به توصیه متخصص و خبره ی امر، دلیل کافی برای رعایت کردن هست.

دهان شویه کلرهگزیدین در صورت استفاده طولانی باعث تشکیل Stain دندان و زبان می شود. Stain رنگ دانه است و در حالت عادی با بروساژ از روی دندان پاک می شود. اما برخی خمیردندان های متفرقه که عنوان های تبلیغاتی مثل سفید کننده دندان یا خمیردندان مخصوص سیگاری ها یا عناوین مشابه دارند، اغلب غیر استاندارد بوده و ممکن است به لثه و دندان آسیب برساند. توصیه می کنم با مراجعه به دندانپزشک، دندان خود را بروساژ کنید. به احتمال زیاد با توجه به مدت نه چندان طولانی مصرف کلرهگزیدین، دندان شما با بروساژ روشن تر شود. در غیر اینصورت می توان به روش بلیچینگ فکر کرد.

احتمالا لثه شما تعجب کرده است! امکان این هست که لثه بر اثر طولانی شدن زمان مسواک زدن اندکی التهاب کرده باشد. اگر روش مسواک زدن را در سایت به دقت مطالعه کرده اید و رعایت می کنید و مطمئن هستید که روش مسواک زدنتان نادرست نیست، نگران نباشید. به مسواک زدنتان ادامه دهید و اگر التهاب یا قرمزی یا درد خاصی در لثه هایتان وجود ندارد، می توانید خاطرجمع باشید که این التهاب به خودی خود برطرف خواهد شد. اما در صورتی که خون ریزی زیاد است یا مدت زیادی تکرار شود، نگران کننده است و باید مراجعه کنید.

فلوراید یک ماده معدنی است که در طبیعت وجود دارد و باعث افزایش مقاومت دندان در برابر پوسیدگی و کاهش تخریب دندان می شود. البته ذکر این نکته ضروری است که استفاده از فلوراید، نمی تواند جایگزین بهداشت دهان و دندان شود.

باید توجه داشت که فلوراید به اندازه کافی، برای دندان لازم می باشد و در صورت عدم تامین طبیعی آن توسط فلوراید موجود در آب آشامیدنی، می بایست به روش مقتضی، مکمل فلوراید دریافت شود.

موضوع مهمی که به آن اشاره کردید پدیده فلوئوروزیس است که به دلیل جذب بیش از حد فلوراید در مدت زیادی از زمان تکامل دندان ها به ویژه از زمان نوزادی تا حدود شش هفت سالگی می باشد. این پدیده باعث ایجاد لکه های کوچک سفید یا مات روی دندان می شود که در موارد حاد آن، لکه های قهوه ای رنگ و فرورفتگی هایی نیز بر روی دندان ایجاد می شود. این موضوع می تواند به دلیل وجود مقدار فلوراید زیاد در آب منطقه باشد.

میزان متعادل فلوراید برای کاهش پوسیدگی باید کنترل شود. به ویژه در مناطق گرم که مصرف روزانه آب آشامیدنی زیاد است، می بایست فلوراید آب پایین تر باشد یا با روش های خاصی فلوراید آن کم شود. پدیده فلوئوروزیس باعث بد شکلی دندان می شود.

خوش حال ام که هنوز وضع خوب است. اگر دخانیات یا چای و مواد رنگی مصرف نمی کنید، رنگ دندان های تان به زودی به حالت اولیه باز خواهد گشت. سعی کنید از مسواک و خمیر دندان خوب (در پیغام خصوصی به پرسش کننده، نوع و نام مسواک و خمیر دندان پیشنهاد شده اما این جا به دلیل پرهیز از شائبه تبلیغ تجاری، اجتناب گردیده است. خوانندگان محترم می توانند به مقاله من در مورد روش درست مسواک زدن و … که در سایت من و آرشیو روزنامه موجود است مراجعه کنند.) استفاده کنید. سعی کنید صبح ها بعد از خواب و شب ها یک ساعت مانده به خواب حتما دندان هایتان را مسواک کنید. اگر بتوانید بعد از هر وعده غذایی هم مسواک بزنید که عالی است.

سعی کنید مسواک زدن هایتان کمتر از پنج شش دقیقه طول نکشد. و هنگام مسواک زدن، بررسی کنید که تمام نقاط تک تک دندانهایتان را مسواک کرده اید. مسواک زدنتان را با شیوه صحیح مقایسه کنید و اگر اشکالی هست اصلاح کنید.

خوش بختانه بعد از مدت کوتاهی دندان های تان جلای اولیه اش را خواهد یافت.

تذکر دیگر این که از خمیر دندان های متفرقه با عناوین از بین برنده جرم دندان یا سفید کننده قوی یا … که عموما عنوان شناخته شده و استانداردی ندارند استفاده نکنید. برخی از آن ها به لثه و مینای دندان آسیب می رسانند.

در ضمن جرم گیری و بروساژ چیز بد و وحشتناکی نیست که این قدر از آن اجتناب می کنید.

چنان چه پلاک میکروبی توسط مسواک و نخ دندان از سطح دندان ها پاک نگردد، به لایه ای سخت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود که جرم دندان نامیده می شود. جرم با مسواک پاک نمی شود. اگر این جرم توسط دستگاه جرم گیری و توسط دندانپزشک از روی دندان ها تمیز نشود، سبب پیشرفت بیماری لثه و تحلیل لثه و استخوان فک می گردد. با گذشت زمان و به تدریج (بدون این که درد یا علائمی داشته باشد) دندان لق شده و خود به خود می افتد یا باید کشیده شود.

اما اگر از ابتدا بهداشت دهان و دندان به درستی رعایت شود و پلاک ها مرتب با مسواک و خمیر دندان تمیز شود، در حالت عادی می تون مدت ها دندان و لثه سالم داشت و نیازی به جرم گیری پیش نخواهد آمد.

آفت ها (Aphtous) زخم های سطحی کوچک و دردناکی هستند که به صورت دوره ای ایجاد شده و به شکل مجموعه ای از یک تا پنج ضایعه مشاهده می شوند. این ضایعات یک دوره ده تا چهارده روزه باقی می مانند و خود به خود از بین می روند. در بیشتر موارد، این علائم عود کننده هستند.

بدون در نظر گرفتن عوامل ایجاد کننده، این بیماری ها حاصل تداخل عمل سیستم ایمنی فرد می باشند.

حدود پانزده تا بیست درصد مردم دنیا به آن مبتلا هستند.

این زخم ها در ناحیه هایی از مخاط رخ می دهند که دارای غده های بزاقی فرعی باشند و در لثه چسبنده، کام سخت و سطح پشتی زبان مشاهده نمی شوند.

شکایت بیماران درد شدیدی است که با اندازه دانه های سفیدی که در دهانشان ایجاد شده تناسبی ندارد.

به لحاظ درد ناک بودن، در برخی موارد با تبخال اشتباه می شود اما حقیقت این است که تبخال (عفونت هرپس) با سفیدک (آفت) تفاوت دارد.

علت مشخصی برای آفت ثابت نشده است ولی عوامل زیر در تحریک و ایجاد آن دخیل هستند:

ارث، استرس، خستگی، بیماری، صدمه ناشی از گازگرفتن ناگهانی، تغییرات هورمونی، قاعدگی در خانم ها، کاهش وزن شدید، حساسیت های تغذیه ای، ماده کف کننده موجود درخمیر دندان ها وکمبود ویتامین ب ۱۲، اسید فولیک وآهن.

برخی از بیماران عواملی مانند مصرف فندق، گردو، شکلات را در ایجاد آن موثر دانسته اند.

از آن جایی که درمانی در جهت رفع منشا و جلوگیری از ایجاد مجدد آفت وجود ندارد، درمان در جهت کاهش شدت و مدت دوره ضایعات می باشد.

استفاده از استروئید موضعی به شکل ژل یا کرم؛ و در مواردی که تعداد کمی ضایعه در قسمت های در دسترس ایجاد شده باشد، سوزاندن ضایعه با مواد شیمیایی (پودر آلوم و پودر اسید بوریک) در کاهش مدت ضایعه، کمک زیادی می کند. همچنین دهان شویه های محتوی ترکیبات ضد میکروبی (تتراسایکلین و کلرهگزیدین) در بعضی افراد درد را به طور موقت کاهش می دهد. استفاده مرتب از دهان شویه باعث افزایش فاصله وقوع ضایعات خواهد شد.

لیزرتراپی نیز در مراحل اولیه باعث بهبود سریع تر زخم ها وکاهش درد وسوزش ناحیه می شود. میزان وقوع دوباره آفت در مناطق لیزرشده بسیار کمتر می باشد.

یکی از باورهای نادرست عمومی این است که «جرم گیری به دندان آسیب می رساند.» اما حقیقت این است که زمانی که بیماری لثه و جرم وجود داشته باشد، انجام جرم‌گیری لازم است. جرم دندان توده ای از مواد آهکی است که به دلایل مختلف در قسمت هایی که دندان به لثه می رسد تشکیل می شود. جرم با مسواک پاک نمی‌شود. اگر این جرم توسط دستگاه جرم‌گیری و توسط دندان‌پزشک از روی دندان‌ها تمیز نشود، سبب بیماری لثه و تحلیل لثه و استخوان فک می‌گردد. با گذشت زمان و به‌تدریج (بدون این‌که درد یا علائمی داشته باشد) دندان لق شده و خود به خود می‌افتد یا باید کشیده شود. با دیدن کوچک‌ترین التهاب و قرمزی و یا خون‌ریزی لثه باید به دندانپزشک مراجعه کرد و به وسیله جرم گیری و شست‌و‌شو با دهان‌شویه، آن را کاهش داد. توضیح این که لکه های رنگی روی سطح دندان، جرم دندان نیستند و رنگ دانه (Stain) هستند که بر اثر مصرف سیگار یا نوشیدنی های رنگی مانند چای و قهوه ایجاد می شوند و با «بروساژ» برطرف می شوند.

داروی گیاهی برای رفع زردی یا جرم دندان وجود ندارد و استفاده از مواد غیر استاندارد، اعم از گیاهی یا… توصیه نمی شود. استفاده از راهنمایی های عمومی افراد غیر متخصص، و استفاده از راهکار های عجیب و غریب خاله خانباجی منشانه، تنها ممکن است به طور شانسی افاقه کند، و در بیشتر موارد باعث آسیب های جدی به دندان و لثه و دهان نیز گردیده است.

یک مقاله در سایت خودم و در روزنامه اعتماد منتشر کرده ام که در مورد بوی بد دهان اطلاعاتی می دهد. آن را بخوانید.

بوی بد دهان به تنهایی یک بیماری نیست. بل که نشانه ی بیماری ها است. با یافتن و رفع عامل بیماری، بوی بد نیز از بین خواهد رفت.

اگر پوسیدگی دندان، یا دندان عقل نهفته در دهان ندارید و مرتب نخ و مسواک می کنید، احتمالا مشکل از دندان ها نیست.

اگر داروی خاصی مصرف نمی کنید و آب کافی می نوشید، ممکن است از معده باشد.

اگر ناراحتی معده ندارید، ممکن است حفره هایی در مجرای غذا باشد که محل تجمع مانده های غذا شده. به هر حال درمان دارد.

سعی کنید با مراجعه و پی گیری، علت را بیابید و درمان کنید. پنهان کردن چاره ی کار نیست.

مقاله ام را بخوانید و بگویید حدس تان چیست. و این که چه وقت هایی و چه جور بویی می دهد.